ESG - MIAU - Dissertação de Mestrado
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing ESG - MIAU - Dissertação de Mestrado by Issue Date
Now showing 1 - 10 of 174
Results Per Page
Sort Options
- La casa rural : arquitectura vernácula en el núcleo de O Foxo de Deza, GaliciaPublication . Amorim, Edilena de Oliveira; Correia, MarianaLas construcciones tradicionales son un componente característico de los paisajes rurales, entre tanto en el transcurso de las últimas décadas el medio rural europeo se ha visto sometido a profundas transformaciones. Los cambios en las actividades agrícolas, el envejecimiento de la población, bien como la despoblación de los núcleos han provocado la pérdida del uso original y consecuentemente el abandono y la destrucción de un número considerable de edificios, parte importante de la arquitectura vernácula existente. En este contexto, desde hace algún tiempo, se han puesto en marcha, en distintas comarcas de España, iniciativas para la recuperación de la arquitectura popular. Para ello es necesario el inventario, análisis, caracterización y clasificación previa del patrimonio existente. En defensa del patrimonio vernáculo edificado y a modo de contribución para la valorización del extenso y ya tan depauperado patrimonio en Galicia se ha planteado el estudio de la arquitectura vernácula, representada por la casa rural, existente en el núcleo rural de O Foxo, ubicado en el centro de la provincia de Pontevedra. El objetivo global que se ha querido alcanzar con la realización de este trabajo fue proporcionar el conocimiento necesario que permita en el futuro intervenir responsablemente el patrimonio cultural edificado, logrando así fomentar el compromiso ético, cultural y social para salvaguardarlo. El plan metodológico aplicado incluye los criterios de selección de las edificaciones inventariadas, de los informantes y entrevistados, además del método de colección de datos escogido. También trata del análisis de las informaciones seguido de la estructuración del cuerpo del trabajo y finalmente por los resultados obtenidos. Sin embargo pese a la dificultad que supone realizar un trabajo de tal magnitud donde la intervención de un equipo multidisciplinar sería indispensable para obtener resultados más completos, se pudo recoger la máxima cantidad de datos, indagando y profundizando en su naturaleza y en su descripción pormenorizada siempre dentro del límite temporal exequible.
- Moaña : transformación da súa morfoloxíaPublication . Docampo Boubeta, Borja; Viana, David Leite; Guerreiro, PauloA freguesia de Moaña, vila costeira situada a sudoeste da região Galega, foi o objecto de estudo seleccionado para a realização de uma análise sobre a transformação morfológica urbana do respectivo territorio. A problemática nasce como resultado da constataçao da transformaçao urbanística complexa ocorrida nos últimos cinquenta anos na referida freguesia, assim como em grande parte da região galega, onde numerosos e diversos factores de cariz social, económico e tecnológico permitiram o aparecimento de uma sociedade com novas necessidades, bem diferentes das tradicionais no âmbito rural, pecuário e pescas. Para a realização desta dissertaçao, utilizou-se uma metodologia baseada na interpretação a partir do cruzamento e sobreposição de elementos gráficos, complementados com textos explicativos e imagens do local. Todo o processo foi sempre assente a partir de uma visão global, de escala macro, até uma mais concreta, de enfoque micro. A informação obtida para a sua execução resulta de diversas fontes, como organismos públicos, entrevistas, documentos oficiais e privados, fotografias, cartografia, publicações, etc., considerados imprescindíveis para o efeito. De destacar também a importância do trabalho de campo, sendo vital para a compreensão do território. Desta maneira, observou-se a transformação de uma população rural e auto-suficiente, em que subsistia pela exploração dos variados recursos como a agricultura, pecuária e pescas, para uma população com novas actividades industriais que a cidade e os principais núcleos urbanos começavam a desenvolver durante os chamados “novos tempos”. Neste contexto, e em conjunto com os posteriores movimentos migratórios à época, verificaram-se importantes transformações na estrutura e composição urbana do território. Portanto, procedeu-se à análise e à demonstração da transformação urbana na freguesia de Moaña ao longo da sua história, de forma a abranger uma ampla compreensão dos constantes processos morfológicos ocorridos neste local. Processos estes que resultaram no actual estado urbanístico de Moaña, identificados nos grandes edificações em altura e a sua massificação em zonas específicas, transformando assim a arquitectura popular, definindo o contexto e o carácter urbano desta vila.
- Rehabilitación de espacios arquitectónicos religiosos : la respuesta minimalistaPublication . Estévez Prado, Miguel; Viana, David LeiteSe pueden considerar innumerables los vestigios arquitectónicos heredados de nuestros antepasados. La protección y conservación de esta herencia patrimonial en la actualidad, pasa por aplicar los Convenios y Tratados Internacionales propuestos por los países miembros a partir de la tercera década del siglo XX con el referente inicial de la Carta de Atenas. Pero por otro lado, para que parte de estos edificios históricos con varios siglos de antigüedad, hayan llegado a nuestros días sin ningún tipo de directrices en que basarse antes del siglo XX, ha sido necesario el mantenimiento, conservación, restauración y en algunos de estos casos la rehabilitación para readaptar su uso a la fase cronológica en la que estas construcciones permanecieron. De la misma forma que estos edificios heredados han tenido que adaptar su uso dependiendo la fase histórica, este trabajo trata de buscar una respuesta contemporánea utilizada en la rehabilitación, que garantice el uso de actual y la conservación de espacios arquitectónicos que han perdido su utilidad. Concretamente, este trabajo plasma el análisis de la rehabilitación de espacios arquitectónicos religiosos que han perdido su utilidad y cómo se ha llevado a cabo un cambio de uso que garantice su función, conservación y mantenimiento, siempre desde el respeto por el edificio base, logrando mantener la evocación histórica del mismo. Específicamente, el estudio trata de sintetizar las bases conceptuales y la metodología utilizada por diferentes arquitectos en obras que combinan el espacio arquitectónico religioso compuesto por una iglesia en ruinas en la que han realizado una intervención con líneas contemporáneas. El objetivo principal pasa por interpretar si la opción contemporánea más adecuada ante la rehabilitación de espacios arquitectónicos religiosos es la respuesta minimalista. Aparecen de esta forma dos conceptos teóricos de principios opuestos como el Patrimonio, representado por el edifico histórico y el Minimalismo, como base de la respuesta arquitectónica materializada en dicha intervención. Realizado el análisis de los diferentes componentes de los que consta el trabajo, se puede deducir que esta combinación antagónica de Patrimonio y Minimalismo conlleva un resultado de adaptación funcional de un edificio histórico que adquiere una utilidad actual, manteniendo la evocación e historia del edificio religioso inicial, garantizando su uso, conservación y mantenimiento futuro. Manteniendo este objetivo, el estudio refleja cómo los dos conceptos teóricos contrapuestos principales consiguen crear un ambiente que acoge funcionalidad y memoria. Es ésta colaboración entre ambos la que consigue resaltar la finalidad del proyecto. En la primera parte del trabajo se realiza una introducción que busca referencias de intervención similares de arquitectos de renombre mundial y una exposición teórica de los conceptos del Patrimonio y el Minimalismo. En la segunda parte, se analiza la intervención de líneas minimalistas realizada en la rehabilitación de tres iglesias y se expone la relación entre conceptos comentada con anterioridad para retirar las conclusiones específicas sobre la metodología utilizada. De esta forma se plantea un debate conceptual, que hace hincapié en la colaboración entre diferentes criterios en el mismo campo y deja abiertas otras vías de investigación para la teoría de la arquitectura.
- Centro de tecnificación deportiva para remo y piragüismoPublication . Vázquez Pérez, Rubén Martín; Brochado, Rui; Correia, RuiLa elección como Tesis de Disertación de Maestrado el presente “TRABAJO DE PROYECTO”, no fue fácil, pero una vez finalizado el proceso de investigación y el estudio exhaustivo de la zona de ubicación, éste fue fluyendo de manera natural, sobre una base conceptual sólida y consistente. Desde su inicio se ha pretendido ir más allá que una edificación que mejore y complemente las ya existentes, para convertirse en icono y configurarse como un autentico centro dinamizador de los deportes del remo y piragüismo. La localización propuesta es inmejorable, gracias a las características propias e inherentes del entorno, debido a que la parcela se encuentra flanqueada al norte: por el Casco Histórico-Artístico; al sur: por el “Puente Internacional”; al este: por el río Miño (con su gran lámina de agua) y el “Camiño Xacobeo Portugués”; y por el oeste: el Parador Nacional de Turismo San Telmo. Esta configuración territorial del área de actuación hace que tomando como punto de discontinuidad el propio río Miño, se actúe de tal forma que se conformen dos elementos continuos, dando lugar a las dos edificaciones del proyecto, una de ellas semienterrada respecto de la cota superior de acceso, cuyas cubiertas accesibles y transitables, favorecen el disfrute de las vistas sobre el río y del paisaje circundante, y la otra, sobre un gran pantalán flotante sobre el propio río, que sirve de hangar para guardar y reparar las embarcaciones después de realizar los entrenamientos, y con una característica dinámica singular, ya que su posición altimétrica varía influido por las mareas que afectan a este tramo de río. Desde el punto de vista de concepto de proyecto, siempre se tuvo como premisa fundamental acomodar la edificación al territorio, de tal forma que nunca se viese violentado este último, sino al contrario, que fuese él, el que marcase las pautas de asentamiento de la misma. Por eso, tanto la edificación principal como el hangar, se sitúan tras los tramos de fuerte desnivel que presenta la parcela, creando un camuflaje natural respecto a la parte elevada, mientras que en el zona de transición y comunicación entre ambas edificaciones, se genera una gran plaza que amplía el espacio de ocio y disfrute del paseo fluvial. Así mismo, las edificaciones proyectadas fundamentan su composición formal y conceptual, en la imagen del Puente Internacional, de marcado carácter industrial, concretamente de la arquitectura industrial de mediados y finales del siglo XIX. Ambas edificaciones, de marcado porte longitudinal, se recubren de una piel formada por una estructura de acero, creando una malla diagonal donde los rombos originados se cubren con chapas perforadas al 23% (donde en algunos puntos concretos se puede optar por sustituirlas por vidrios de colores, para una mayor focalización, en puntos concretos, de entrada de luz al edificio), confiriéndole mayor confort, mejorando la ventilación, controlando la entrada de luz natural, pudiendo generar energía, así como un fácil mantenimiento, en definitiva, otorgándole las propiedades necesarias de sostenibilidad.
- Rehabilitación del Convento de San Francisco de Pontevedra en una biblioteca socialPublication . Novoa Fernández, Eloy; Brochado, Rui; Correia, RuiEste trabajo de proyecto consiste en la realización de una biblioteca social en Pontevedra. Para ello, se actuará en uno de los edificios más emblemáticos de la ciudad: El convento de San Francisco. La propuesta surge con la necesidad de establecer una biblioteca que cumpla con las necesidades requeridas por la población pontevedresa, junto con el interés y atractivo que conlleva la rehabilitación de una construcción con la imponencia, misticidad y simbolismo, la cual se ha deteriorado gravísimamente por culpa de intervenciones mal estructuradas. La estrecha relación entre la cultura y las diferentes órdenes monacales a lo largo de la historia, hace fácil conocer la línea por la que se debería orientar el proyecto, pero al ser un convento franciscano esta situación no es tan patente. A pesar de que los objetivos e ideales de las diferentes órdenes sean comunes, los franciscanos fueron pioneros en varios aspectos (junto con los benedictinos). Uno de ellos es la localización de sus construcciones dentro de las propias ciudades para estar más cercanos a los fieles y de esta forma facilitar la difusión de sus creencias. Esto gesto favorece al nacimiento de una esencia “social” dentro de esta orden, llegando a convertir parte del programa del monasterio en zonas de acceso público. Algunas teorías afirman que las bibliotecas están a punto de desaparecer debido a la mayor presencia de los medios digitales en la vida cotidiana. Las bibliotecas siempre fueron equipamientos relacionados fuertemente con la cultura. La importancia de introducir un elemento innovador se hace fundamental para evitar que la tan buscada recuperación de la esencia de San Francisco se convierta en un objetivo fallido. Después de analizar e investigar sobre bibliotecas y la orden franciscana, se decide aprovechar las características más importantes de estas y se opta por proyectar una “Biblioteca Social”. Se rescata la parte cultural de las bibliotecas abarcando un espectro más extenso, con la inclusión de talleres para bellas artes (teniendo en cuenta que es la única facultad que permanece en el casco histórico) o fotografía, y añadiendo el componente social franciscano, privatizando el programa por pisos, siendo así el piso cero el más orientado al público general ofreciendo todos los servicios fuera de las funciones habituales de las bibliotecas dándole así el carácter innovador que se busca en la biblioteca social, ofreciendo algo más que un edificio de préstamo y consulta de libros. Además este edificio favorece su utilización al introducir en él un servicio educativo que permite que la biblioteca sea utilizada por todas las franjas etarias. Una de las decisiones que se tomaron fue la de unificar los patios creando una zona verde interior que favorece el descanso y una zona de comunicaciones verticales que comunique todas las plantas del edificio y creando dos entradas principales. En todo momento se ha buscado la simplicidad del lenguaje arquitectónico franciscano a la hora de buscar la materialidad y forma evitando sobrecargar los espacios.
- Vontade : centro de discapacitados, A Rocha, TomiñoPublication . Pérez Souto, Alexandre; Brochado, Rui; Correia, RuiNesta Tese de Disertación optouse por un “TRABALLO DE PROXECTO” na área da arquitectura. Ten por obxecto a elaboración dun Centro para persoas discapacitadas físicas ou sensoriais, emprazado na zona de A Rocha (Tomiño). Trátase dun equipamento necesario, non so para o Concello, senón tamén para toda a comarca. Por este motivo será ocupado pola Asociación de discapacitados do Baixo Miño (Vontade). A Rocha sitúase sobre un pequeno montículo preto do principal núcleo urbano de Tomiño. Trátase dunha zona frecuentada por veciños de todas partes do concello debido a que existen equipamentos no que se ofrecen servizos a todo o municipio (centro de día, centro de saúde, policía local, casa da cultura…). Deste xeito, dáse un importante fluxo de persoas de diferentes partes do municipio. Unha das principais carencias que teñen os centros deste tipo é falta de relación entre os seus usuarios e a cidadanía en xeral, na práctica apenas existe convivencia entre usuarios e funcionarios. Polo tanto, estase no camiño oposto ao obxectivo fundamental: a plena integración das persoas con discapacidade. Neste sentido, é importante a implicación das empresas do entorno, as que crean máis postos de traballo, entre as que destaca o sector da planta ornamental. Deste TRABALLO DE PROXECTO destácanse dous aspectos fundamentais: a parte social e a parte sustentable. No primeiro caso, poténciase a relación usuario sociedade tendo en conta as principais actividades económicas do entorno (relacionadas co cultivo de planta ornamental). Éstas son desenvolvidas no centro para formar aos usuarios e para que poidan vender os seus propios produtos á poboación. Ademais deste servizo de ventas, e tendo en conta a localización do Centro nunha zona de equipamentos públicos na que se concentra gran cantidade de persoas, tamén se crea unha cafetería e unha ampla zona de lecer con xardíns. O obxectivo fundamental é que as persoas acudan ao Centro e se relacionen cos usuarios. No segundo caso, o Centro conta cun conxunto de solucións sustentables adaptadas as súas características e necesidades como pode ser: unha estrutura deseñada co concepto de masa térmica, o aproveitamento de augas pluviais para o sistema de rego (xardín e invernadoiro), o uso de paneis solares para solo radiante, o aproveitamento dos materiais da fachada para a creación de electricidade ou a optimización da iluminación e ventilación natural a través de patios interiores axardinados. Na concepción do Centro foi aplicado o principio de “Deseño universal”. Éste é fundamental nun Centro de discapacitados, xa que unha parte significativa dos seus usuarios son persoas con mobilidade reducida. Deste xeito, poden desprazarse con autonomía, seguridade e comodidade tanto en zonas interiores como exteriores. Ademais da accesibilidade, tamén se tivo unha especial preocupación pola funcionalidade e a luminosidade do edificio, co fin de mellorala confortabilidade dos seus utilizadores.
- Reabilitação do Teatro Valadares em CaminhaPublication . Santos, Patrick Gomes dos; Brochado, Rui; Correia, RuiNo âmbito da realização do Projecto de Dissertação foi desenvolvida uma investigação e proposta de reabilitação para o Teatro Valadares localizado na vila de Caminha. O trabalho de investigação centra-se na análise do desenvolvimento dos teatros em geral, análise de projectos de reabilitação realizados em contextos semelhantes e um intensivo estudo do local. Numa primeira fase a análise centra-se no estudo da evolução dos teatros, realizando um estudo que permite perceber os diversos períodos que afectaram a constituição base do teatro até aos dias de hoje. A composição dos teatros clássicos é fundamental no estudo de uma reabilitação, trata-se da base para qualquer trabalho de conservação permitindo perceber de forma clara o funcionamento de todo o espaço permitindo elabora bases para a implementação de novos conceitos e novas ideias na definição dos espaços. A introdução de conceitos como “Espaço Cénico” no exterior da sala de espectáculo é fundamental na definição de novos espaços inovadores criando uma maior relação entre o edifício, o espaço e a utilização desse mesmo espaço. Numa segunda fase da análise é realizado um estudo através da realização de fichas que irão incidir sobre três projectos de reabilitação. Este estudo permite perceber o tipo de intervenção realizado na actualidade no contexto do teatro clássicos ou reabilitações. Estas fichas permitem uma análise ao nível do programa, componentes técnicos e organização, criando uma base de apoio para a concretização da proposta a apresentar para o projecto de reabilitação. Numa terceira fase é realizado um estudo do local e edifício a intervir. Este estudo irá permitir trabalhar o edifico integrado numa malha urbana muito característica (Centro Histórico) e ao mesmo tempo definir um projecto de reabilitação que irá apresentar uma componente de intervenção na organização de alternativas às dinâmicas actuais. O edifício a intervir apresenta características muito próprias, desde logo, o facto de se tratar de uma adaptação de um edifício comercial e habitação a função de teatro, criando no interior todas as condições necessárias ao seu funcionamento. A percepção do edifício é fundamental no acto de reabilitar, de forma a perceber qual o limite da intervenção, e até onde se deve alterar ou manter um determinado elemento. Este equilíbrio entre alteração e manutenção representa um dos grandes desafios da reabilitação sendo neste projecto clara a alteração de uma parte do edifício de forma a compor o teatro, redefinindo a estrutura clássica que o caracteriza, sendo que as diversas alterações a realizar apresentam uma inovação muito própria na caracterização do espaço. A elaboração do projecto tem por base a investigação e conclusões, de onde surgiram as bases para a elaboração do conceito base para a concepção do projecto. O projecto pretende recuperar um espaço de grande valor para a população local, integrando este espaço numa nova dinâmica de reabilitação de todo o Centro Histórico e inovando no acto de reabilitar um teatro clássico sem perder a identidade do edifício.
- Arquitectura doméstica de Louis I. Kahn (1951-1974)Publication . Millán Seráns, Manuel Antonio; Viana, David LeiteNa década de 1940, arquitectos como Louis I. Kahn, juntamente com outros autores seus contemporâneos, introduziram no Movimento Moderno o tema da "monumentalidade" - expressão divergente da do modernismo funcionalista então estabelecido, o qual havia relegado a arquitectura doméstica para planos secundários. A partir do final da 2.a Guerra Mundial, no âmbito de um outro contexto sociopolítico, fica evidente que as bases do Movimento Moderno de pendor funcionalista eram insuficientes enquanto resposta e expressão da sociedade então emergente. O arquitecto Louis I. Kahn (que até então havia focado o seu empenho profissional predominantemente centrado no desenvolvimento de arquitectura residencial funcional) entende que este enquadramento conceptual e de vocabulário arquitectónico não permitia já a cabal expressão de ideias não apenas vinculadas à racionalidade, mas também ao empirismo e ao pragmatismo, que começavam a marcar o contexto teórico de revisionamento do Movimento Moderno. O reconhecimento destas novas circunstâncias fez com Kahn redireccionasse os seus esforços no sentido do desenvolvimento de projectos monumentais e institucionais - obras que acabariam por definir a trajectória projectual deste arquitecto, estabelecendo-o enquanto figura-chave para a História da Arquitectura Moderna. A valorização outorgada à sua carreira centra-se ainda, principalmente, sobre as obras de carácter institucional, educativo, governamental, religioso ou cultural, sendo dado particular protagonismo a edifícios que reúnam aspectos de "lugar de encontro" ou de cariz "monumental". Esta atenção para com projectos de maior escala não implicou, por parte de Kahn, a cessação do desenvolvimento de projectos domésticos - continuou a desenhar esta arquitectura ao mesmo tempo que consolidava uma linguagem própria para as suas obras monumentais. A perspectiva, quase exclusiva, que se centra na consubstanciação dos projectos de grande escala de Kahn, como se verifica comummente até à actualidade por parte da teoria e da crítica da arquitectura, tem limitado percepções mais amplas e plurais do trajecto profissional deste arquitecto, revelando antes uma evolução com múltiplos "saltos" de linguagem e sensibilidade - promovendo-se assim uma percepção fragmentada do percurso trilhado por Kahn ao longo da sua produção teórica e prática. Esta tese propõe estudar a Arquitectura Doméstica de Louis I. Kahn (1951-1974), a partir dos tempos que passou na “American Academy” em Roma, até à sua morte. O estudo põe a questão se se pode considerar os seus projectos domésticos como precursores da linguagem dos seus projectos de maior escala (monumentais e institucionais). A partir deste objectivo central, a dissertação explora as obras domésticas que "preenchem" os vazios da produção teórica e tectónica do arquitecto, com a intenção de se estabelecer um vínculo directo e precursor entre os projectos de menor escala e os de maior escala. Dá-se, assim, resposta à problemática transversal à dissertação, para além de se incrementar o reconhecimento da Arquitectura Doméstica deste autor através da análise crítica dos casos-de-estudo - revalorizando a arquitectura de pendor doméstico de Kahn como chaves para compreender o seu pensamento e percurso projectual.
- Um contributo para a reflexão sobre a estratégia urbana de Guimarães Capital Europeia da Cultura 2012Publication . Fernandes, Armando; Fernandes, Manuel; Viana, DavidAs transformações urbanas preconizadas para Guimarães no âmbito da sua nomeação para Capital Europeia da Cultura, em 2012, motivaram a realização deste estudo comparado entre esta cidade e outras três ex-Capitais Europeias da Cultura: Avignon; Porto e Salamanca. O reconhecido interesse destas estruturas urbanas e respectiva reconfiguração no contexto daquele evento de escala internacional enquadram o espectro de motivações para a concretização desta dissertação. Aborda-se a mudança de paradigma inerente à adequação dessas cidades ao programa desenvolvido para a realização da Capital Europeia da Cultura, complementada por uma análise reflexiva sobre os momentos mais assinaláveis relativos a reformas urbanas paradigmáticas ocorridas a partir dos finais do séc. XIX. Neste sentido, são equacionados os efeitos que essas mudanças trouxeram para a "identidade" das cidades a partir da altura em que se equacionam novos conceitos - na maior parte das vezes entendidos como estratégias de ajustamento às novas realidades, circunstâncias, constrangimentos e desafios do mundo cada mais designado de «globalizado». Questiona-se, para o efeito, a especificidade da noção de «regeneração urbana» ao nível dos procedimentos de actuação, implementação e transformação da cidade enquanto Capital Europeia da Cultura. Elabora-se, para uma melhor compreensão deste processo, uma síntese histórica sobre a realização do evento, quer no que diz respeito às acções de candidatura, quer dos diferentes mecanismos a ter em conta na sua concretização. O desenvolvimento desta investigação comparativa implicou critérios de selecção e de análise transversais às cidades casos de estudo, de modo a que fosse possível obter resultados comparados. A pesquisa encetada centra-se na vertente da transformação da morfologia urbana, considerando aspectos políticos, sociais e económicos. Metodologicamente, a dissertação estrutura-se em dados obtidos a partir da observação de referências documentais (como os relatórios apresentados no âmbito da celebração do evento), dissecando as capacidades e os equipamentos criados, o desenho urbano e o "lastro" deixado nas cidades estudadas. O propósito é o de consubstanciar os dados e a informação assim destilada, sistematizada em notas de síntese (ora autónomas, ora co-relacionadas entre si), num contributo para a reflexão sobre a estratégia urbana de Guimarães enquanto Capital Europeia da Cultura de 2012, principalmente em termos das estruturas vivenciais e das marcas de pertença [re]criadas nas acções urbanas programáticas preconizadas para aquele acontecimento.
- O espaço das mulheres na arquitecturaPublication . Machado, Susete Marisa Fernandes; Viana, David LeiteA presente dissertação sobre “O Espaço das Mulheres na Arquitectura” analisa a relação do género, particularmente o feminino, com a arquitectura. A relevância do papel da mulher como arquitecta consubstancia-se a partir do final do século XVIII, devido ao gradual acesso da mulher ao ensino académico e a alterações sociais essenciais. O objectivo da investigação centra-se na ligação do género feminino à arquitectura, de forma a enquadrar – de modo amplo e abrangente - o percurso das mulheres num «mundo marcadamente masculino», quer a nível social e cultural, quer arquitectónico. Na primeira parte desta investigação desenvolve-se a relação do género e da arquitectura sob a perspectiva social, profissional e com o elemento «casa», enquanto abrigo. A segunda parte concentra-se na interpretação da arquitectura a partir do género, do corpo e de acordo com a espacialidade pública e privada. Por sua vez, na terceira parte deste trabalho faz-se uma leitura transversal sobre o género no Movimento Moderno e no Pós-modernismo, a partir da análise entrecruzada de autores (femininos e masculinos) e sua respectiva produção arquitectónica, teórica e prática. Subsequentemente, na quarta e última parte, apresentam-se a análise e os resultados que foram autorizados para edição na dissertação dez inquéritos por entrevista, a saber: André Tavares; Bárbara Rangel; Brandão & Costa Lima (Amélia Costa e Rodrigo Lima); Fátima Fernandes; Jorge Figueira; Manuel Correia Fernandes; Maria Manuel Oliveira; Paula Santos; Pedro Partidário; Samiarquitectos (Inês da Silva e Miguel Vieira). O plano metodológico traçado implicou a pesquisa documental com fontes primárias e secundárias, com posterior análise, nas primeiras três partes da tese. Cada entrevistado contribuiu com conhecimentos, informações e dados distintos que permitiram equacionar diferentes problemas e abordagens sintetizadas neste trabalho numa perspectiva de conjunto, a qual consolida os elementos e as chaves-de-leitura estruturantes que delimitam a problemática relativa ao tema: “O Espaço das Mulheres na Arquitectura”.